Kos Adası camileri; Atik ve Moruk Camii
Atik Camii
Kos Adası Osmanlı Eserleri; Platea Makariu ve Kolokotroni sokaklarının kesiştiği yerde bulunan bu camiinin ilk inşaa yılı bilinmese de kitabesinden 1892 yılında Sultan Abdülhamid zamanında Hacı Hasan Rıza Bey tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır. Camii bir Türk vakfına ait olmasına rağmen içi harap haldedir ve bugün depo olarak kullanılmaktadır. 1933 depreminde minaresi yıkılan camiinin dışı tamirden geçmiştir.
Giriş kapısı üzerinde yer alan kitabenin günümüz Türkçesi ile tercümesi şu şekildedir;
Atik camii olmuştu kuşlara yuva
Onun tamir ve inşaasını padişah ferman buyurdu
Güzel ibadethane yeni tarzda yapıldı
Nice benzerlerine Allah kolaylık versin
İki erdemli kişi gelip tamamlanma tarihini yazdı
Allah Abdülhamidi sevap işlerinin kaynağı eyledi. Sene: 1310 (1892)
Bitiren: Es-Seyyid-el-Hacı Hasan Rıza
Moruk Camii
Diğer bir adı Rıfat Efendi Camii olan bu yapı minaresiz biçimde inşaa edilmiştir. Bazı ada Türkleri’nin işyerlerinin de bulunduğu Ifaistou (Helvacılar) Sokağı’nda yer alır. Mora Yarımadası’ndan Kos’a yerleşen zengin bir müslüman olan Morukzade Efendi tarafından yaptırıldığı için bu isimle anılır.
İlk inşaa tarihi bilinmemekle beraber kitabesinden anlaşıldığı üzere 1892 yılında Sultan Abdülhamid zamanında Hacı Hasan Rıza Bey tarafından onarılmıştır. 1933 depreminde hasar gören yapının dışı aynı kalırken içi tamamen yenilenmiştir. Şu anda bir Türk vakfına aittir ve ticarethane olarak kiraya verilmiştir.
Girişteki Osmanlıca kitabenin tercümesi aşağıdadır;
“Moruk cami uzun zamandır harap idi.
Cihan şahımın fermanı onu aydınlattı.
Etrafını ışık saçan güzel mâbedi,
Rıza cennet bahçesine benzetti.
Yedi er çıkarak cevher ile tarihini dedi
Cenab-ı Hak Abdülhamid’i muzaffer kılsın. Sene: 1310 (1892)
Bitiren: Es-Seyid-el-Hac Hasan Rıza”
- Kos Adası Camileri; Atik ve Moruk Camii
- Kos Adası Camileri; Defterdar Camii