Last Updated on 12 January 2021 by TT
Ekinlik Adası
Ekinlik Adası Balıkesir iline bağlı olan Marmara Takımadaları’nın bir üyesidir. Takımadaların içindeki en küçük meskun adadır. Yönetim olarak Marmara ilçesine bağlı olan adada, ada ile aynı ismi taşıyan bir yerleşim vardır. 2019 sayımına göre adanın daimi nüfusu 151 kişidir. Adanın yüzölçümü ise 3.3 km2’dir. Ekinlik Adası hemen karşısında bulunan Avşa Adası’nın aksine turistik bir ada değildir. Buna rağmen yaz aylarında, büyük şehirlere taşınmış olan adalıların ziyareti sebebi ile ada nüfusu artar.
Ekinlik Adası Nerededir?
Ekinlik Adası Marmara Denizi’nin güneyinde Kapıdağı Yarımadası ile Tekirdağ arasında kalır. İstanbul’a 74 deniz mili, Bağlı bulunduğu Marmara Takımadaları’ndan Avşa Adası’na 0.6 deniz mili, Marmara Adası’na ise 3.2 deniz mili mesafesindedir.
Adanın Adı Nereden Geliyor?
Adanın Yunanca’daki adı Kutali (Koutali) dir. Bu ismin rastlandığı en eski yazılı kaynak 17. YY’a aittir ve Coğrafyacı Atinalı Meletios tarafından bahsedilmiştir. Koutali kelimesinin nereden geldiği ve anlamı bilinmemektedir. Türklerin adaya yerleşmesi ile adanın ismi Ekinlik olmuştur. Bu ismin verilmesinin sebebi adanın buğday ekimin uygun bir topagrasyası olmasından dolayıdır. Adanın resmi olmayan bir ismi de Kaşık Adası’dır. Bu isim Marmara Adalılar tarafından kullanılır, çünkü Ekinlik adası Marmara Adası’ndan bakıldığında ters dönmüş kaşık formunda görünür.
Adanın Tarihi
Ekinlik Adası son buz çağından önce Avşa ve Kapıdağı Yarımadası ile birleşik olduğu için bir ada değildi. Buzların erimesi ve suların yükselmesi sonucu MÖ 8000’li yıllarda ada halini almıştır. Marmara Takımadaları’nda bilinen en eski yerleşim izleri, Marmara Adası ve Avşa Adası’nda ele geçen bazı buluntular sonucu bakır çağı ve neolitik çağ olarak tarihlenmiştir. Hitit yazılı kaynaklarından edinilen bilgilere göre ise MÖ 1000’li yıllarda bölgenin Truva’nın etkisinde olduğu ve Luvi ve Trak halklarının bölgede yaşadıkları düşünülmektedir. MÖ 8. YY’da bölge bir Milet kolonisi olmuş, takımadalara ilk Yunanca konuşan halklar bu dönemde yerleşmiştir. Fakat Ekinlik Adası özelinde yeterli araştırma olmadığı için ilk yerleşim izleri ile ilgili net bilgi yoktur. Bilinen en eski kayıtlara göre 14. YY’da Bizans ordusuna yardım için gelen Katalan paralı askerlerinin istilasına uğramıştır. Ada 15. YY’dan itibaren Osmanlı İmparatorluğu’na geçmiştir. Adada yaşayan ve Yunanca konuşan Rum nüfus adanın en müreffeh dönemlerini yaşadıkları 19. YY ve 20. YY başlarında 2800’e dek ulaşmıştır.
Koutali, 19. YY’dan itibaren adanın özel konumu sebebi zenginleşmeye başlamıştır. Adanın Marmara Denizi’nden geçen balık sürülerinin geçiş rotası üstünde bulunması balıkçılığı geliştirmiş, konserve balık tesisleri kurulmuştur. Ayrıca 19. YY sonlarında 22 tekne ile adanın sığ ve verimli sularında bol miktarda sünger avcılığı yapılıyordu. Herbir tekne yılda yaklaşık 500 kilogram sünger avı yaparak çok ciddi gelir elde ediyordu. Fakat ada halkının esas zenginliği sahip oldukları teknelerle yaptıkları armatörlükten gelmekte idi. Bu dönemde zenginleyen bir çok aile sahilde ihtişamlı ahşap konaklar yaptırmıştır. Bu evlerden bir kaçı günümüze dek gelebilmiştir. 1923 yılında Yunanistan ile yapılan Lozan Anlaşması (nüfus mübadelesi) sonucu adanın Yunanca konuşan halkı Yunanistan’a ve Amerika Birleşik Devletlerine göçmüş, yerine ise Kastamonu’nun sahil kasabalarından göç eden Türk aileler iskan edilmiştir.
Adadaki Tarihi Kalıntılar
Adanın bilinen en eski tarihi Bizans dönemine dek gitmektedir fakat mevcut tarihi kalıntıların büyük çoğunluğu geçtiğimiz yüzyıllara aittir. Adanın en eski yapısı Bizans dönemine tarihlenen bir manastır kalıntısıdır. Apsis bölümünü halen seçebileceğiniz kalıntıların geniş bir alana yayılı bir kompleks olduğu düşünülmektedir. Ayakta ve sağlam kalabilmiş olan eserlerin başında 19. YY’dan kalma konaklardan bir ikisi gelmektedir. 7 kardeşler olarak anılan bu ahşap kagir konaklar yedi zengin kaptan tarafından yaptırılmış idi.
Yine 19. YY’da inşaa edilmiş olan iki katlı okul binasının taş duvarlarının bir kısmı bugün hala ayaktadır. Kalıntıları seçilebilen bir diğer kalıntı ise yerleşim yeri içinde bulunan bazilikal planlı bir kilisenin kalıntılarıdır. Ayrıca yerleşim yeri dışında bir şapel kalıntısı, iki değirmen kalıntısı mevcuttur. Değirmenlerden birinin kitabesinde 1877 tarihi okunabilmektedir.
Konaklama ve Plajlar
Ekinlik Adası’nda turistik konaklama tesisleri bulunmamaktadır. Fakat mükemmel denilebilecek bir denize ve kuma sahip üç plajı vardır; Karabatak, Kumvoli ve Dutvoli plajları.
Ekinlik Adası’na Ulaşım
Adaya ulaşım Avşa Adası üzerinden kalkan tekneler ile sağlanır. Anakara ile bağlantısı ise Erdek-Marmara hattında çalışan ve haftanın belli günlerinde adaya uğrayan Gestaş araba vapuru seferleri ile sağlanır. Adada taksi ya da toplu ulaşım yoktur, genelde ihtiyaç da yoktur.
Fotoğraflarından faydalandığımız “ekinlik.org” sitesine teşekkür ederiz